راه های تشخیص سلامت در کودکان و نوزادان چیست

راههای تشخیص سلامت نوزاد
نوزادان ، سلامت نوزاد
به ۲۸ روز اول پس از تولد دوران نوزادی اطلاق می شود این دوره زمان آسیب پذیر برای نوزاد است . به طوری که میزان مرگ ومیر در ۲۴ ساعت اول حیات در بالاترین حد خود قرار دارد.
بازدید : ۱,۲۴۶ نفر
۶ علامت روزانه برای سلامت نوزاد

مادران همواره نگران هستند که آیا کودک من سالم است؟ چرا امروز زیاد گریه میکند؟ چرا امروز مدفوع آبکی دارد؟ آیا خواب کافی دارد ؟ امروز زیاد ادرار نکرده است؟ بیمار شده و یا طبیعی است؟ برای جوابدهی به همه این سوالات در این مقاله به ۶ نشانه سلامت نوزاد می پردازیم که بصورت روزانه توسط مادر چک میشود.
گریه نوزاد:

گریه کودک بیانگر خواسته های کودک بوده و نشاندهنده ناراحتی یا گرسنگی او است. مهمترین راه برخورد با گریه شیرخوار، پاسخ به گریه شیر خوار است و در صورتی که به گریه او توجه کنید، سریعتر ساکت میشود. جهت تسکین گریه بعد از تعویض پوشک و شیر دادن اقدامات زیر مفید است:

کودک را به آرامی در گهواره گذاشته تکان دهید یا به آرامی در بازوان خود قرار دهید.

سر، پشت و سینه نوزادتان را ماساژ دهید.

برای او آواز یا لالایی خوانده یا یک موزیک ملایم پخش کنید.

آروغ اورا بگیرید.

شیرخوارتان را در آغوش پدرش قرار دهید.

در صورتی که همه اقدامات فوق با شکست مواجه شدند و نوزادتان آرام نشد، برای مدت کوتاهی اورا تنها بگذارید، اما از دور مراقبش باشید. زیرابعضی از شیرخواران بدون گر یه نمی خوابند اما وقتی گریه میکنند سریعتر می خوابند. در صورتی که باز هم نوزادتان آرام نشد با پزشکتان تماس بگرید، زیرا احتمال بیماری کودکتان مطرح است.
خواب نوزاد:

نوزاد سالم به پشت یا پهلوی راست خوابیده میشود. نحوه کامل خوابیدن نوزاد در این مقاله توضیح داده شده است. اما اگر نوزادتان نارس متولد شده است یا زیاد استفراغ میکند بنا بر توصیه پزشک متخصص اطفال می تواند او را دمرو به پشت بخوابانید.
ادرار نوزاد:

دفع ادرار به فواصل دو تا چهار ساعت طبیعی بوده و در صورتی که کودک به تب مبتلا گردد یا هوا بیش از حد گرم باشد، دفع ادرار به نصف میزان طبیعی میرسد. دفع ادرار دردناک نبوده و هیچ گونه تغییری در چهره نوزاد پدیدار نمی گردد. ادرار طبیعی یک نوزاد زرد رنگ بوده و گاهی اوقات به علت غلظت بالا پررنگتر شده و پوشک نوزاد را صورتی می کند. در صورتی که نوزاد تا چهار بار در روز دفع ادرار دارد، غلظت بالای ادرار مشکل ساز نبوده و نیازمند اقدام خاصی نمی باشد. اما اگر رنگ صورتی ادرار ثابت ماند یا دفع ادرار کمتر از چهار بار در روز گشت به متخصص اطفال نوزادتان مراجعه کنید زیرا احتمال عفونت ادراری یا اختلال در دستگاه ادراری مطرح می گردد.

بررسی سلامت روزانه نوزاد

توجه داشته باشید وجود خون در ادرار یا لکه خون، در پوشک غیر طبیعی بوده و نیازمند بررسی توسط متخصص اطفال است.
ادرار سوختگی نوزاد:

ادرار سوختگی به بروز قرمزی، التهاب و جوشهای قرمز در ناحیه بستن پوشک گفته شده و به علل زیر رخ می دهد:

-عدم تعویض پوشک یا کهنه مرطوب برای مدت طولانی

-عدم تعویض پوشک آلوده شده با مدفوع برای مدت طولانی

-عفونت قارچی ناشی از تماس طولانی مدت با ادرار و مدفوع و عدم شستشوی صحیح نوزاد

-مصرف آنتی بیوتیک

-جهت درمان و کاهش احتمال بروز ادرار سوختگی، انجام اقدامات زیر مفید است:

-تعویض مرتب کهنه ها و پوشک

در صورت امکان، در چندین نویت در طول روز باسن کودک را عریان کرده در معرض هوا قرار دهید.
دفع مدفوع نوزاد:

مدفوع نوزاد در روزهای اول بعد از تولد سبز رنگ بوده و مکونیوم نامیده میشود. این حالت طبیعی بوده و با شروع همل هضم، رنگ مدفوع به زرد تغییر میکند.

شیر خوار تغذیه شده با بطری و شیرخشک دارای مدفوع سفت و لوله ای است. اما صرفنظر از تغذیه با شیر مادر یا شیرخشک، مدفوع خیلی خشک و سفت نشانه کم آب شدن بدن کودک در اثر عدم دریافت کافی مایعات، تب یا گرمای بیش از حد محیط است.

وجود خون یا بلغم در مدفوع غیرطبیعی بوده و نیازمند مراجعه سریع به پزشک متخصص اطفال می باشد.
حمام نوزاد:

در طی هفته اول و دوم تا زمانی که بند ناف نوزاد نیافتاده است، شستشوی دستها، صورت و بدن نوزاد با حوله مرطوب شده با آب گرم صورت گرفته و بعد ازافتادن بند ناف، هفته ای دو تا سه بار ایده ال است. بطور کامل حمام کردن نوزاد در این مقاله شرح داده شده است.

به طور مسلم، بزرگ ترین آرزوی هرمادر و پدری این است که کودکانشان، هم از رشد طبیعی برخورداربوده و سالم و شاداب باشند و هم از گزند بیماری ها درامان بمانند.

این آرزویی کاملا طبیعی و منطقی است ؛ به ویژه آنکه کودکان ، گروهی از افراد جامعه را تشکیل می دهند که به دلایل زیر تغذیه آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است :

– چون کودکان در مرحله ی رشد سریع هستند، نیازهای تغذیه ای شان اهمیت خاصی دارد وهر نوع اختلالی که درتغذیه ی آنان پیش آید، می تواند موجب وارد آمدن لطمات شدیدی به رشد آنان شود؛

-برخی از عوارضی که به علت تغذیه ی غلط  در سلامت کودکان ایجاد می شود، چنانچه به سرعت درمان نگردد، جبران ناپذیر بوده و ممکن است تا آخر عمر گریبان گیر آنان باشد؛

– کودکان حساس تر و آسیب پذیرتر از بزرگسالان هستند و کمبود ها و اختلالات تغذیه ای موجب کاهش قدرت ایمنی آنان می شود، هم چنین آنها را رنجور، بیمار و ناتوان خواهد ساخت؛

–  کودکان درمرحله ی یادگیری سریع هستند و تغذیه ی ناکافی و  نامناسب می تواند قدرت یادگیری و حافظه ی آنان را تا حد قابل توجهی کاهش دهد و این امر می تواند، در آینده ، نیروی فعال جامعه را فلج کرده و خسارات عظیم و جبران ناپذیری به سلامت جامعه وارد سازد.

– بنابراین با توجه به اهمیت خاص سلامت کودکان و جایگاه مهمی که این گروه درخانواده و جامعه دارند، لازم است به تغذیه و سلامت آنان توجه کافی مبذول شود.

– برای تشخیص این که آیا تغذیه ی کودکانمان صحیح و مناسب است یا نه ،مهم ترین گام ، بررسی اثراتی است که تغذیه روی سلامت آنان به جا می گذارد. با چندین معیار می توانیم به کفایت و تعادل تغذیه ی کودکان پی ببریم؛ این معیارها عبارت اند از:

– رشد؛

– وضعیت ظاهری و فیزیکی کودک؛

– قدرت یاد گیری ؛

– تحرک و شادابی ؛

– مقاومت در برابر بیماری ها .

چنانچه کودک ، لاغر و کم وزن باشد و وزن گیری منطبق با استاندارد انجام نشود، باید چاره ای موثر وعاجل اندیشید. درچنین مواردی یکی از مهم ترین اقدامات ، توجه به وضعیت تغذیه ای کودکان است. کمبودهای تغذیه ای به رشد کودکان لطمه زده و رشد آنان را دچاراختلال خواهد کرد .

بعضی ازافراد تصور می کنند، رشد قدی کودک، صرفا” یک عامل ژنتیک است و به طور کامل تحت تاثیر ارث قرار دارد. البته ارث، به طور مسلم در رشد قدی افراد موثر است؛ ولی دربسیاری از جوامع توانسته اند با تغذیه ی صحیح، کافی و متعادل و نیز ورزش مناسب و مداوم ، به رشد همگان کمک کرده و افزایش قابل توجهی در رشد قدی آنان ایجاد کنند . به طور کلی تغذیه ی کافی ، صحیح و متنوع در رشد کودکان تاثیر زیادی دارد.

دربین مواد مغذی ، عواملی که تاثیر بیشتری در رشد دارند، عبارت اند از:

پروتئین – انرژی  – ویتامینA- ویتامینDو املاحی مانند: کلسیم ، فسفر، ید و روی .

چنانچه به منابع غذایی این عوامل توجه کنیم،  می بینیم دسترسی به آنها به طور کامل امکان پذیر و آسان است و با برنامه ریزی صحیح می توانیم دربرنامه ی غذایی روزانه ی  کودک، از این مواد به مقدار کافی استفاده کنیم .

مواد پروتئینی

این مواد دارای دو منبع حیوانی و گیاهی هستند.

منابع حیوانی پروتئین عبارت اند از : انواع گوشت قرمز، مانند: گوشت گوساله و گوسفند ، گوشت سفید مانند مرغ و ماهی، امعاء و احشا مانند جگر، دل و قلوه ، مغز، زبان ،  شیر و لبنیات و تخم مرغ .

منابع گیاهی پروتئین عبارت اند از: حبوبات ، غلات و مغزها. لازم به ذکر است که منابع حیوانی پروتئینی دربدن کاربرد بهتری دارند و تقریبا” به طور کامل تری به مصرف رشد ، سازندگی ، ترمیم و تولید هورمون ها، آنزیم ها وآنتی بادی ها می رسند.

پروتئین های گیاهی از نظراسید های آمینه ی اساسی ، کامل نیستند، بنابراین  کاربرد ضعیف تری دربدن دارند؛ ولی چنانچه مخلوطی از دو نوع پروتئین گیاهی به طور مثال مخلوطی از «غلات وحبوبات» مثل عدس پلو یا  « حبوبات و مغزها» مثل خوردن چند عدد گردو پس از یک غذای حاوی حبوبات ویا « غلات و مغزها» مثل شیرینی های گردویی ، بادامی یا نان کنجدی مصرف شوند، دراین صورت ، اسیدهای آمینه یک دیگر را کامل کرده و کاربرد تغذیه ای آن ها در بدن بالا می رود و به طور کامل تری به مصرف می رسند.

البته کودکان و نوجوانان که درحال رشد هستند و نیاز به پروتئین بیشتری دارند، باید مقدار بیشتری پروتئین حیوانی در برنامه ی غذایی روزانه ی خود بگنجانند.

انرژی

برای رشد و ساخته شدن سلول ها، نیاز به انرژی است ؛ برای تامین انرژی کودکان باید همزمان از مواد نشاسته ای مانند برنج ، نان، ذرت ، ماکارونی ، آرد ، گندم ، جو و چربی ها مانند کره و روغن های گیاهی وهمچنین مغزها از قبیل گردو، بادام ، پسته ، بادام زمینی ، بادام هندی ، فندق و تخمه استفاده کرد. میوه های شیرین نیز، ا زمنابع غنی انرژی محسوب می شوند.

توجه داشته باشید که درمصرف مواد  انرژی زا هرگز نباید افراط کرد؛ زیرا موجب افزایش وزن وچاقی می شود.

وزن بدن ، معیار خوبی جهت تخمین کفایت یا کمبود مصرف مواد انرژی زا است، چنانچه وزن کودک کمتر از حد استاندارد باشد ، نشانه ی کمبود انرژی است و لذا باید مصرف مواد انرژی زا را افزایش داد.

اگر وزن ، بیش از حد استاندارد باشد نشان دهنده ازدیاد مصرف مواد انرژی زا است که در این صورت باید مصرف کربوهیدرات ها وچربی ها را محدود کرد.

ویتامینA

این ویتامین تاثیر قابل توجهی در رشد دارد و چنانچه کودکان و نوجوانان دچار کمبود این ویتامین شوند، به رشد آنان لطمه وارد شده  و کوتاه قد باقی خواهند ماند.

ویتامینA در موادی مانند جگر، کره حیوانی ، زرده ی تخم مرغ ،  شیر و لبنیات پر چرب وجود دارد .بهتر است غذای کودکان کم اشتها را با این مواد تکمیل کنید.

منابع گیاهی ویتامینA  عبارت اند از:

سبزی هایی  که دارای برگ سبز تیره ، زرد تیره و نارنجی هستند؛  مانند سبزیجات برگی ، هویج ، گوجه فرنگی و میوه هایی مانند طالبی ، زردآلو، شلیل و هلو.این مواد را بصورت تازه و کاملا شسته شده، در اختیار آنها بگذارید.

ویتامینD

ویتامینD از طریق تابش اشعه ی ماوراء بنفش نور خورشید به پوست ، در بدن تولید می شود. درتولید ویتامینD در بدن، این عوامل موثر اند:

الف – شدت تابش نور خورشید به پوست  ، ب – مدت زمان تابش ،ج – کیفیت تابش نورخورشید

بنابراین سه مورد  باید نور خورشید بصورت ملایم ،  به مدت نیم ساعت در روز، به طور مستقیم ( نه از پشت شیشه)  به پوست کودک بتابد تا مقدار کافی ویتامینD در بدن تولید شود.

کلسیم و فسفر

کلسیم و فسفر املاحی هستند که ماده ی اصلی استخوان ها را تشکیل می دهند. چنانچه دردوران رشد، کلسیم و فسفر به میزان کافی مصرف نشود، در رشد آنها اختلال ایجاد شده و روند رشد به خوبی و به طور کامل انجام نخواهد شد.

– بهترین منبع غذایی کلسیم و فسفر، شیر و لبنیات است ؛ البته این دو ماده ی معدنی در سبزی ها ، حبوبات و مقداری هم درغلات وجود دارند . برای جذب  بهتر کلسیم و فسفر، ویتامینDلازم است. بنابراین برای رشد واستخوان سازی ، علاوه بر کلسیم و فسفر، مقدار کافی ویتامینD نیز باید در بدن وجود داشته باشد.

– محیط اسیدی ، جذب کلسیم را افزایش می دهد ؛ بنابر این مصرف مواد حاوی کلسیم همراه با مواد حاوی ویتامینC ، موجب ارتقای جذب کلسیم غذا می شود.

– برعکس وجود اگزالات ( ماده ای که دربعضی سبزی ها مانند اسفناج و کلم وجود دارد ) و نیز فیتات ( که درغلات موجو د است ) از جذب کلسیم جلوگیری می کند.

شیر بهترین منبع کلسیم و فسفر است چون شیر دارای ویتامینD است ، نسبت کلسیم به فسفر در شیرمناسب است و لا کتوز ( قند شیر) به جذب کلسیم کمک می کند .

مصرف روزانه ۲ لیوان شیر برای کودکان ضروری است .